Teknoloji Devlerinde ‘Kapa Çeneni ve Çalış’ Dönemi: Korku Kültürü ve Yapay Zekâ Tehdidi

📌ABD’de dev teknoloji şirketlerinde “Shut Up and Grind” (‘Kapa Çeneni ve Çalış) dönemi başladı.

📌 Amerika’nın dev teknoloji şirketleri, yıllarca yüksek maaşlar ve cazip yan haklarla çalışanların hayalini süsledi.

📌 Ancak 2022-2023’teki büyük işten çıkarmalar ve yapay zekâ devrimi, bu kültürü kökten değiştirdi.

📌 Artık çalışanlar, kendi yerlerini alabilecek teknolojileri eğitmek zorunda kalabilecekleri bir korku ikliminde çalışıyor.

Big Tech’te Kültür Değişimi

Bir dönem Silikon Vadisi’nin cazibesi; yüksek maaşlar, sınırsız tatil günleri, lüks ofis imkanları ve hisse opsiyonlarıydı. Ancak son yıllarda artan yatırımcı baskısı, şirketlerin büyüklüğü ve bürokratikleşmesi bu cazibeyi gölgeledi.

2022 ve 2023’te yüz binlerce çalışanın işten çıkarılması, sektördeki güven duygusunu derinden sarstı. Çalışanlar artık daha sessiz, daha temkinli ve yöneticilerin talimatlarına sorgusuz sualsiz uymaya meyilli.

Yapay Zekâ Endişesi

Yapay zekâ teknolojilerinin hızla gelişmesi, sadece düşük seviye görevleri değil, orta kademe mühendislik pozisyonlarını bile tehdit eder hale geldi.

Bir çalışan, New York Times‘a şunları aktardı:

“Hepimiz işimizi kaybetme korkusuyla, kendi yerimize geçecek sistemleri eğitiyoruz.”

Neden Bu Noktaya Gelindi?

• Yatırımcı baskısı: Daha hızlı, daha verimli ve maliyeti düşük çözümler talebi.
• Bürokrasi: Şirketlerin hantallaşması, çalışan motivasyonunu düşürdü.
• Teknolojik sıçrama: Yapay zekâ, iş süreçlerini radikal şekilde değiştirdi.

Geleceğe Bakış

Uzmanlara göre bu değişim, sadece teknoloji sektörüyle sınırlı kalmayacak. Otomasyon ve AI, hukuk, finans, medya gibi alanlarda da orta seviye pozisyonları tehdit edebilir.

Bir zamanlar havuzlu ofisler, ücretsiz yemekler ve astronomik maaşlar ile genç mühendislerin hayalini süsleyen Big Tech, artık farklı bir yere doğru kayıyor.

🚨 The New York Times’ın bildirdiğine göre, korku yavaş yavaş bu şirketlerin kültürünü şekillendiriyor. 2022 ve 2023’te yüzbinlerce çalışan işten çıkarıldıktan sonra, kalanlar artık “sesini çıkarma, çalış” mantalitesine geçti. Bu korku, yapay zekâ (AI) ilerlemesiyle daha da arttı: mühendisler, kendi yerlerini alacak olan sistemlere kendilerinin eğitim veriyor. Bir teknoloji çalışanı, “Hepimiz, kendi yerimize geçecek olan AI’ı eğitmekten korkuyoruz” diyor. Bu içerik, Big Tech’teki bu kültürel dönüşümün nedenlerini, AI’nın rolünü ve geleceğin çalışanına etkisini inceliyor.

🧱 Big Tech’in Altın Çağı Bitti mi?

2010’larda, Big Tech (Google, Meta, Amazon, Apple, Microsoft) en aranan işverenlerdi.

Özellik	2010-2020	2024-2025
İş güvencesi	Yüksek	Düşük
İmkanlar	Ücretsiz yemek, havuz, esnek saat	Azalmış imkanlar
Maaşlar	Rekabetçi, hisse + bonus	Daha dengeli, bazen maaş dondurması
İş kültürü	“Inovasyon odaklı”, “hackathon”	“Verimlilik odaklı”, “AI-first”

 

📌 Dönüşümün Tetikleyicisi:

• 2022’de faiz artışı → yatırımcılar “büyüme değil, kâr” istedi
• Şirketler, “aşırı işe alım” yaptıklarını kabul etti
• 2022-2023: 350.000+ çalışan işten çıkarıldı

🔻 İşten Çıkarmaların Psikolojik Etkisi

İşten çıkarılanlar kadar, kalanlar da travma yaşadı.

📌 “Survivor Guilt” (Hayatta Kalan Suçluluk Duygusu):

• “Neden ben kurtuldum?”
• “Ben de bir sonraki olabilir miyim?”
• “Şimdi daha çok çalışmalıyım”

📌 Yeni Kültüre Geçiş:

• “Sesini çıkarma”
• “Şikayet etme”
• “Sadece çalış” → Bu, “shut up and grind” (sessiz ol ve çalış) kültürünü doğurdu

📌 Bir Çalışanın Sözü (NYT’ye):

“Eğer şikayet edersen, ‘Seni de kovabiliriz’ mesajı veriliyor. Artık kimse sesini çıkarmıyor.”

🤖 AI, Mühendisleri İkame Ediyor mu?

AI, artık kod yazabiliyor, hata bulabiliyor, test yapabiliyor.

Görev	AI Otomasyon Oranı (2025)
Temel kod yazma	%40-60
Hata ayıklama (debugging)	%30-50
Test otomasyonu	%70+
Veri analizi	%60+

 

📌 Gerçekçi Senaryo:

• AI, orta seviye mühendislerin tekrarlayan görevlerini alıyor
• Yüksek seviye mühendisler, AI’ı yönetmeye odaklanıyor
• Ancak orta kademe işler azalıyor

📌 Bir Mühendisin İtirafı (NYT’ye):

“Hepimiz, kendi yerimize geçecek olan AI’ı eğitmekten korkuyoruz.”

⚠️ “Kendi İkamesini Eğitmek” Etik mi?

Çalışanlar, şu sorulara yanıt arıyor:

SORU	GERÇEK
AI bizi tamamen ikame edecek mi?	Hayır, ama bazı rolleri alacak
Orta seviye mühendislik geleceği parlak mı?	Daha az iş, daha fazla rekabet
AI eğitimi, iş güvencesini artırır mı?	Şimdilik evet, ama uzun vadede riskli

 

📌 Şirketlerin Savunusu:

“AI, mühendisleri tekrarlayan işlerden kurtarıyor, inovasyona odaklanmalarını sağlıyor.”

📌 Çalışanların Korkusu:

“İnovasyona odaklanacak kadar kalır mıyım?”

🔄 Kültür Değişiyor: “Hacker” → “AI Operatörü”

Big Tech’teki roller yeniden tanımlanıyor:

Eski Rol	Yeni Rol
Full-stack developer	AI prompt engineer
Data analyst	AI model trainer
QA tester	AI validation specialist
Tech lead	AI orchestration manager

 

📌 Yeni Beceriler:

• Prompt yazma
• Model fine-tuning
• AI güvenliği
• Etik AI kullanımı

📌 Yeni Stres:

• “AI daha hızlı mı?”
• “Benim yerime geçti mi?”
• “Yeterince üretken miyim?”

📉 Yatırımcı Beklentileri ve Burokrasi

Kültür değişiminin arkasında iki ana faktör var:

Faktör	Açıklama
Yatırımcı baskısı	“Büyüme değil, kâr” istiyor. AI, maliyeti düşürür
Büyüklük ve bürokrasi	Büyük şirketler artık “startup” değil, “dev”

 

📌 Sonuç:

• Yeni fikirler yavaş kabul ediliyor
• Risk almak tehlikeli hâle geldi
• “Güvenlik” > “inovasyon”

🔮 Gelecek: Big Tech’te Çalışmak Hâlâ Değer mi?

• Evet, eğer:
  • AI ile uyum sağlayabiliyorsan
  • Kendini sürekli yeniliyorsan
  • Liderlik pozisyonunda isen
• Hayır, eğer:
  • Orta seviye bir mühendissin ve değişimden korkuyorsan
  • Güvence arıyorsan
  • Startup dinamizmi istiyorsan

📌 Yeni Gerçek:

Big Tech artık “hayal işi” değil, yüksek verimlilik bekleyen bir iş.