📌 Trump yönetimi, kamu çalışanlarına dinî ifade özgürlüğü sağlamak amacıyla yeni bir talimat yayımladı.
📌 Talimat, federal çalışanların ofiste İncil bulundurmasından topluca dua etmeye kadar birçok faaliyeti yasal hale getiriyor.
📌 Uzmanlar, bu adımın din özgürlüğünü savunanlar tarafından memnuniyetle karşılandığını, ancak ayrımcılık ve dini baskı endişelerini de beraberinde getirdiğini söylüyor.
Trump yönetimi, 28 Temmuz’da yayımladığı yeni talimatla federal kurumlarda çalışan memurların inançlarını daha açık şekilde ifade etmesine izin verdi. Ofiste İncil tutmak, dua grubu oluşturmak, hatta mesai saatleri dışında Paskalya’ya davet ilanı asmak gibi örnekler resmi metinde yer aldı.
📖 Talimat Ne Diyor?
Office of Personnel Management tarafından yayımlanan beş sayfalık belgede şu örnekler veriliyor:
- Bir çalışanın masasındaki İncil ya da tespih görünür olabilir.
- Çalışanlar molalarda dua grubu oluşturabilir.
- Park görevlileri tur esnasında ziyaretçilerle dua edebilir.
- Hristiyan bir çalışan, bir başkasına inancını neden doğru bulduğunu açıklayabilir.
⚖️ Eleştiriler: Hristiyan Merkezli ve Tek Taraflı
Metinde ağırlıklı olarak Hristiyan ve Yahudi örneklerine yer verilmesi, Müslümanlar ve diğer inançlara dair herhangi bir örnek bulunmaması nedeniyle eleştiri topladı. George Washington Üniversitesi Hukuk Profesörü Ira Lupu, bu talimatın önceki Clinton dönemi rehberinden çok daha dengesiz olduğunu ve dini tacize açık kapı bıraktığını söyledi. Buna karşın Heritage Foundation gibi muhafazakâr gruplar, Trump yönetimini “dini özgürlükleri yeniden tesis etmekle” övdü.
🏛️ Eski Rehberlerden Ne Farkı Var?
Clinton yönetimi 1997’de benzer bir rehber yayımlamış, dini konuşmaları belirli şartlarda serbest bırakmıştı. Trump’ın rehberi ise:
- Daha açık ve agresif ifadeler içeriyor,
- “Anti-Hristiyan önyargıları ortadan kaldırma” vurgusu yapıyor,
- Örneklerde sadece Hristiyan ibadetlerine yer veriyor.
🧭 Hukuki Gerilim ve Gelecek Tartışmalar
Princeton Üniversitesi’nden Prof. Robert George, bu yeni yaklaşımın Anayasa’nın hem dini ifade özgürlüğü hem de devletin tarafsızlığı ilkesiyle uyumlu olduğunu savunurken, Chicago Üniversitesi’nden Prof. Bruce D. Meyer ise bunun çalışanlar arasında baskı ve psikolojik gerilim yaratabileceğine dikkat çekiyor.
🎯 Sonuç: Denge Nerede Kurulacak?
Talimat her ne kadar dini özgürlükleri artırma amacını taşısa da, uygulamada sınırların nerede başlayıp bittiği tartışma konusu. Federal ofislerde dinin hangi ölçüde görünür olacağı, gelecek aylarda hem hukuki hem de siyasi tartışmalara konu olmaya devam edecek.
Belge, birinci madde (First Amendment) ve ABD Yüksek Mahkemesi kararlarına dayanarak, federal çalışanların dini ifade özgürlüğünü vurguluyor. Şunlara izin verildiğini belirtiyor:
| Örnek | Açıklama |
|---|---|
| İncil, tespih, tefillin masada olabilir | Mola sırasında okunabilir veya kullanılır |
| Dua grubu oluşturulabilir | Görev dışı saatlerde, ofiste toplanılabilir |
| Paskalya daveti notu asılabilir | Kişisel duyuru panosunda |
| Park görevlisi tur sırasında dua edebilir | Ziyaretçilerle birlikte |
| VA hastanesi resepsiyoncusu hasta beklerken dua edebilir | Mesai arkadaşıyla birlikte |
| “İnanman gereken tek din budur” denilebilir | “Kibarca” ve kişi istemediğinde durulmalı |
📌 Önemli Not:
“Dini ifade, hükümetin resmi görüşü olarak algılanmamalıdır.”
🔄 Bu Yeni mi? Hayır – Clinton Döneminden Gelen Bir Politika
Bu tür rehberlik yeni değil. 1997 yılında Bill Clinton yönetimi, benzer bir memorandum yayımladı.
📌 Clinton Rehberliği’nden Alıntı:
“Bir çalışan, ‘neden inanman gereken tek din budur’ konusunda kibarca konuşabilir.” “Konuşma, kişi dur demediği sürece kısıtlanmamalıdır.”
📌 2017’de Trump’ın ilk döneminde de benzer bir rehberlik yayınlandı:
- Clinton rehberliğine atıfta bulunuldu
- “Yararlı bir kaynak” olarak tanımlandı
📌 Thomas Jipping (Heritage Foundation):
“Bu konuda hiçbir şey yeni değil. Sorun, bu hakların farklı yönetimlerce tutarlı şekilde uygulanmaması.”
⚖️ Anayasal Temel: Birinci Madde ve Title VII
Belge, iki temel yasal dayanağa dayanıyor:
| Hukuki Dayanak | Açıklama |
|---|---|
| Birinci Madde (First Amendment) | Devlet, dini kuramayı yasaklar (Establishment Clause), ama bireylerin dini ifade özgürlüğünü korur (Free Exercise Clause) |
| Title VII (1964 Sivil Haklar Yasası) | Çalışma yerinde dini ayrımcılığı yasaklar, dini uygulamalar için uyum sağlamayı zorunlu kılar |
📌 2015 Yüksek Mahkeme Kararı (Hobby Lobby):
Dini inançlara dayalı işletmeler, doğurganlığı önleyici uygulamalardan muaf olabilir.
🌍 Azınlık Dinlere Ne Oluyor? Eksik Örnekler
Eleştirmenler, belgenin dini çeşitliliği yeterince yansıtmadığını söylüyor.
| Din | Clinton Rehberinde Geçiyor mu? | Trump Rehberinde Geçiyor mu? |
|---|---|---|
| Müslüman | Evet (Kuran, başörtüsü) | Hayır (örnek verilmedi) |
| Budist | Evet (istihdamda ayrımcılık yasak) | Hayır |
| Yahudi | Evet (tefillin, Shabat izni) | Evet (tefillin geçiyor) |
| Hristiyan | Evet | Evet (çoğu örnek Hristiyan) |
📌 Ira Lupu (George Washington Üniversitesi Hukuk):
“Yeni belge, dini ifade haklarını vurguluyor ama dini zorlama riskinden bahsetmiyor. Clinton rehberliği, daha dengeliydi.”
📌 OPM Sözcüsü:
“Rehberlik, tüm dinlere eşit şekilde uygulanır. İncil örneği verilmiş olsa da, Kuran, Tripitaka veya diğer kutsal kitaplar da dahil.”
⚠️ Riskler: Dini Zorlama ve İş Yeri Gerilimi
Uzmanlar, şu riskleri vurguluyor:
| Risk | Açıklama |
|---|---|
| Dini Zorlama | “Kibarca konuşmak” sınırları belirsiz olabilir |
| Psikolojik Baskı | Ast, patronun dini davetine “hayır” diyemeyebilir |
| İşten Çıkarma Korkusu | Dini ifade nedeniyle ayrımcılık yaşanabilir |
| Devletin Taraf Olması | Dua, hükümetin desteklediği bir inanç gibi algılanabilir |
📌 Ira Lupu:
“Bu tür ifadeler, halkın önünde yapılanlarda özellikle risklidir. Bir park görevlisinin tur sırasında dua etmesi, devletin dini desteklediği izlenimi verebilir.”
🔍 “Kibarca Tartışmak” Ne Demek? Sınırlar Nerede?
Belge, çalışanların “İnanman gereken tek din budur” demesine izin veriyor, ama şu şartlar var:
📌 Koşullar:
- Konuşma kibar olmalı
- Karşı taraf “yeter” derse derhal durulmalı
- İfade, görev sırasında değil, özel zamanda yapılmalı
- Zorlama veya tehdit içeremez
📌 Robert George (Princeton Hukuk):
“Devlet çalışanları, siyasi semboller (gökkuşağı düğmesi, BLM rozeti) gösterebiliyorsa, dini semboller de göstermeli.”
🔮 Gelecek: Bu, Sürekli Bir Dönüşüm mü?
- Evet, eğer Trump 2028’e kadar görevde kalırsa, bu tür rehberlikler kalıcı hâle gelebilir
- Mahkemeler, “devlet görevlisinin dini ifadesi” ile “devletin dini teşviki” arasındaki çizgiyi netleştirebilir
- Başka bir yönetim, bu rehberliği askıya alabilir
Alaturka sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
📜 Telif Hakkı Uyarısı: Bu içerik Alaturka tarafından hazırlanmış olup, Telif Hakkı ile korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması, yeniden yayınlanması ya da alıntılanması yasaktır. İçeriğin paylaşılması durumunda, orijinal kaynak olarak tam URL'ye aktif ve arama motorları tarafından takip edilebilir (dofollow) bir bağlantı verilmesi zorunludur.
Kaynak göstermeyen siteler hakkında Google'a Telif Hakkı İhlali (DMCA) bildirimi yapılacaktır.
